Oniki parmak barsağı ülseri tanımı, belirti ve bulguları, nedenleri, teşhis ve tedavisi?
DİĞER AD(LAR)I
- Duodenum Ülseri
- Duodenal Ülser
TANIM
Oniki parmak barsağı ülseri, en sık görülen ülser tipidir. Genellikle oniki parmak barsağının ilk birkaç santimetresi içinde gelişir. Ülser sayısı ve boyutları kişiden kişiye farklı olabilir. Ancak oniki parmak barsağı ülserleri genellikle mide ülserlerinden daha küçüktür. Sıklıkla 40-50 yaşlar arasında rastlanır. Erkeklerde görülme sıklığı kadınlardan 4 kat daha fazladır.
BELİRTİ ve BULGULAR
- Karnın üst kısmında ağrı vardır. Mide ülserlerinin aksine, ağrı genellikle açken hissedilir ve yemek yenmesi ağrıyı hafifletir. Gece yarısından sonra hastayı uyandırabilir. Sırta ve sağ omuza vurabilir. Genellikle bahar mevsimlerinde ve ruhsal gerilimin arttığı dönemlerde şiddetlenme gösterir.
- Karnın üst kısmında ekşime, yanma ve dolgunluk hissi
- Bulantı-kusma. Genellikle az miktarda mide sıvısı kusulur.
- Koyu katran renginde dışkılama veya dışkıda kan varlığı
Hastalarda hiç mide yakınması olmaksızın baş ağrısı, sinirlilik gibi tipik olmayan şikayetler görülebilir veya kanama, delinme, yırtılma gibi ülser komplikasyonu bulguları ile ortaya çıkabilir.
NEDENLERİ
Aşırı mide asit salgısı suçlanan temel faktördür.
- Kalıtımsal faktörler, kan grubunun O olması, gastrinoma gibi endokrin tümörler, kronik anksiyete ve stres gibi psikolojik rahatsızlıklar, aspirin türevi ilaçların uzun süreli kullanımı, siroz ve kronik böbrek yetmezliği gibi hastalıklar, cerrahi girişimler, travma, yanıklar ülser gelişiminde rol oynayabilir.
Yukarıdaki faktörler oniki parmak barsağı ülseri gelişiminde rol oynamakla beraber son yıllarda özellikle Helicobacter pylori adlı bir bakteri enfeksiyonu üzerinde durulmaktadır. Bu teoriye göre H. Pylori’nin çeşitli enzimler salgılayarak ülsere neden olduğu düşünülmektedir. Oniki parmak barsağı ülseri vakalarının %92’sinde H. Pylori mevcuttur.
TEŞHİS YÖNTEMLERİ
- İlaçlı mide-barsak filmleri çekilmesi
- Endoskopi yapılması
- Mide özsuyunun incelenmesi
- Çeşitli yöntemlerle Helicobacter pylori varlığının araştırılması
TEDAVİ
Tedavinin temel amacı şikayetlerin giderilmesi, ülser iyileşmesinin hızlandırılması, komplikasyonların önlenmesi ve nükslerin engellenmesi yönündedir.
- Tedavide diyetin yeri tartışmalıdır. Hastaya özel kısıtlamalar ve süt gibi asit salgısını arttıran besinlerin kesilmesi ülser iyileşmesini hızlandırabilir.
- İlaç tedavisinde antasitler, sukralfat, H2-reseptör antagonistleri, proton pompa inhibitörleri (PPİ), bizmut preperatları, prostaglandin E2 ve F2a, antikolinerjik ilaçlar kullanılabilir.
- Çeşitli antibiyotikler ve yukarıdaki bazı ilaçlar kombine edilerek Helicobacter pylori tedavisi yapılabilir.
- Kanama, delinme, tıkanıklık gibi komplikasyonlar gelişmiş vakalarda cerrahi tedaviye gidilebilir.
KORUNMA
- Sindirim sisteminizi rahatsız eden yiyeceklerden uzak durun.
- Mümkün oldukça posalı gıdalarla beslenin.
- Sigarayı bırakın.
- Alkol alıyorsanız aşırıya kaçmayın. Aspirin türevi ilaçları kesinlikle alkolle beraber almayın!
DOKTORA BAŞVURULMASI GEREKEN DURUMLAR
- Oniki parmak barsağı ülseriniz varsa ve halsizlik, çabuk yorulma gibi kansızlık şikayetlerinden yakınıyorsanız. Ülseriniz, sizin fark edemeyeceğiniz şekilde gizlice kanıyor olabilir.
- Oniki parmak barsağı ülseriniz varsa ve aniden şiddetli sırt ağrısı gelişirse. Ülseriniz barsak duvarını deliyor veya delmiş olabilir. Hemen en yakın hastaneye başvurmalısınız.
- Oniki parmak barsağı ülseri şikayetleriniz varsa ve kahve telvesi gibi koyu kan kusarsanız veya katran gibi koyu kanlı dışkı yaparsanız. Bunlar barsak kanaması belirtileridir. Hemen en yakın hastaneye başvurmalısınız.
- Oniki parmak barsağı ülseriniz varsa ve vücudunuz soğuyor, kendinizi bayılacakmış gibi hissediyorsanız veya gerçekten bayılırsanız. Bunlar yoğun kan kaybına bağlı şok belirtileridir. Hemen en yakın hastaneye başvurmalısınız.
