Anorektal Fistül Nedir?
Anorektal fistül, anüs ve rektum arasında anormal bir kanalın oluşması durumudur. Bu kanal, genellikle enfeksiyon sonucu meydana gelir ve dışkının normal olarak geçmesi için kullandığı rektumla anüs arasındaki doğal yolların dışında bir geçiş yolu oluşturur. Anorektal fistüller, genellikle bir perianal apse (makat çevresindeki enfeksiyon) sonrasında gelişir. Bu enfeksiyon, makat çevresindeki bezlerin iltihaplanması ve biriken pusun, çevre dokulara yayılması sonucu fistül kanalı oluşturabilir. Anorektal fistül, genellikle ağrılı bir durumdur ve dışkılama sırasında şiddetli ağrı, sızı, iltihaplanma ve bazen kanama gibi belirtilerle kendini gösterir. Bu durum tedavi edilmezse, fistül sürekli olarak rahatsızlık verebilir ve ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
Anorektal Fistülün Belirtileri
Anorektal fistülün başlıca belirtileri şunlar olabilir:
- Ağrı ve Sızı: Fistül çevresindeki bölgede, özellikle dışkılama sırasında ağrı veya sızı hissedilebilir. Ağrı, enfeksiyon ve iltihaplanmadan kaynaklanır.
- Makattan Akıntı: Fistül kanalı, makat çevresinde sürekli bir akıntıya neden olabilir. Bu akıntı, genellikle irin veya pis bir sıvıdır.
- Kanama: Fistül, rektumdan veya anüsten kanamaya neden olabilir. Kanama bazen dışkı ile birlikte gelir.
- Şişlik ve Kızarıklık: Fistülün olduğu bölgede şişlik, kızarıklık veya ısınma hissi olabilir.
- Sürekli Enfeksiyon: Fistül, çevredeki dokuya enfeksiyon yayılmasına neden olabilir, bu da sürekli iltihaplanma ve ağrıya yol açabilir.
Anorektal Fistülün Nedenleri
Anorektal fistüller genellikle makat çevresindeki enfeksiyonların bir sonucu olarak ortaya çıkar. Bu enfeksiyonlar, bazı durumlar nedeniyle gelişebilir:
- Perianal Apse: Anorektal fistüllerin çoğu, perianal apse (makat çevresindeki bezlerde enfeksiyon) sonucu gelişir. Bu apse, iltihaplanmış ve irin dolu bir şişlik oluşturur. Eğer apse patlar veya tedavi edilmezse, fistül kanalı oluşabilir.
- Crohn Hastalığı: Crohn hastalığı, sindirim sistemi boyunca iltihaplanmaya neden olan bir hastalıktır. Bu hastalık, anorektal bölgedeki fistülleri artırabilir.
- Travma ve Yaralanmalar: Anüs veya rektum bölgesine olan yaralanmalar, bir fistülün gelişmesine yol açabilir.
- Kanser: Rektum veya anal bölgede kanser, fistül gelişimine neden olabilir.
- Diyabet ve Bağışıklık Sistemi Sorunları: Zayıflamış bağışıklık sistemi, enfeksiyonlara daha yatkın hale gelir ve bu da anorektal fistül oluşumunu kolaylaştırabilir.
Anorektal Fistülün Teşhisi
Anorektal fistülün doğru bir şekilde teşhis edilmesi için bir doktor tarafından yapılan fiziksel muayene gereklidir. Teşhis yöntemleri genellikle rektal muayene, ultrasonografi, ve bazen MR (manyetik rezonans) gibi görüntüleme tekniklerini içerir. Bu testler, fistülün yerini ve tipini belirlemeye yardımcı olur. Ayrıca, fistülün iç yapısının daha net bir şekilde incelenmesi için endoskopik incelemeler de yapılabilir.
Anorektal Fistülün Tedavisi
Anorektal fistül tedavisi, fistülün şiddetine, yerleşimine ve nedenine bağlı olarak değişir. Tedavi seçenekleri arasında şunlar bulunur:
- Cerrahi Müdahale: Fistül tedavisinde genellikle cerrahi yöntemler kullanılır. Fistül kanalı temizlenir ve gerektiğinde fistülün tüm yapıları çıkarılır. Bu işlem, fistülün iyileşmesini sağlamak için gereklidir.
- Antibiyotikler: Enfeksiyon kontrol altına almak için antibiyotik tedavisi uygulanabilir, ancak bu tedavi genellikle geçici bir çözüm sağlar.
- Fistül Setonu: Bazı durumlarda, fistül kanalı içinde bir seton (şerit şeklinde dikiş) yerleştirilerek kanalı temizlemek ve iyileşme sürecini hızlandırmak amaçlanabilir.
- Diyet ve Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Yüksek lifli diyetler, kabızlığı önlemek ve iyileşmeyi desteklemek için önerilebilir. Ayrıca, hijyenin düzgün sağlanması da enfeksiyon riskini azaltır.
Anorektal fistüller, tedavi edilmediği takdirde yaşam kalitesini ciddi şekilde bozabilir. Bu yüzden, erken teşhis ve tedavi oldukça önemlidir.
