Apandisit Tanımı, Belirti ve Bulguları, Nedenleri, Teşhis ve Tedavisi
TANIM
Apandisit, apendiksin (kör barsağın) akut iltihabıdır. Acil bir durumdur ve ameliyatla hemen alınması gerekir. Tedavi edilmezse apendiks patlayabilir ve enfeksiyon karın içerisine yayılır. Sonuçta, karın zarı iltihaplanarak (peritonit) ve ölüme neden olabilir.
Apendiks, kalın barsağın başladığı yerde 7-10cm uzunluğunda tüp şeklinde bir organdır. Karnın sağ alt kısmında bulunur. Lenf dokusu içerir ve antikor üretebilir, ancak görevinin ne olduğu tam olarak bilinmemektedir. Kesin olarak bilinen ise, onsuz yaşayabileceğimizdir.
Her 15 kişiden biri apandisit geçirmektedir. Herhangi bir yaşta görülebilse de, 2 yaşın altındaki çocuklarda nadirdir ve en çok da 10-30 yaşlar arasında görülür.
BELİRTİ ve BULGULAR
- Karın ağrısı. Önce göbek çevresinde ve orta şiddette başlar; giderek artarak karnın sağ alt kısmına yerleşir.
- İştahsızlık
- Karın ağrısını takiben bulantı ve kusma
- Kabızlık; bazen ishal görülür.
- Orta derecede ateş
- Karnın sağ alt kısmında hassasiyet ve kas direnci
- Delinme geliştiğinde ağrı ve ateş artar. Hastanın genel durumu kötüleşir.
Bazı hastalarda farklı belirtiler görülebilir.
- Alt veya üst karında, sırtta veya rektumda ağrı
- Ağrılı idrar yapma
- Karın ağrısından önce gelişen kusma
NEDENLERİ
- Apendiksin küçük dışkı parçaları, yabancı cisimler veya mukozada gelişen ödem nedeniyle tıkanması sonucunda mikroorganizmaların aşırı üremesi ve organ içi basıncın artması
- Tıkanma, enfeksiyona bağlı da olabilir. Vücudun herhangi bir yerinde enfeksiyon geliştiğinde diğer lenf dokuları gibi apendiks de şişer. Şişkinlik, apendiks ağzının yavaş yavaş kapanmasına neden olur.
TANIYA YÖNELİK ARAŞTIRMALAR
Teşhis koymak her zaman kolay değildir. Apendisit bulguları, karın içi diğer hastalıklarla kolayca karışabilir. Diğer taraftan, acil bir durumdur ve hızlı hareket edilmesi gerekir.
- Sağ alt karında aşırı hassasiyet varrdır. Dokunmayla sertleşmiş, iltihaplı apendiks hissedilebilir.
- Parmakla anüs muayenesi yapılabilir.
- Kanda lökosit sayısı yükselmiştir. Yükselme, enfeksiyonu işaret eder.
- Bilgisayarlı tomografi (BT) ve ultrason (USG), diğer tetkikler arasında sayılabilir.
TEDAVİ
- Apendiks ameliyatla alınmalıdır (apendektomi).
- Apendektomi öncesi antibiyotik verilebilir. Amaç, peritonit gelişmesini engellemektir.
NELER YAPMALISINIZ
- Ameliyat bölgenizi temiz tutmalısınız. Böylece bir enfeksiyon riskini azaltmış ve iyileşmeyi hızlandırmış olurusunuz.
- Ameliyat yaranız kapandığında, vitamin E kapsüllerini açarak jeli doğrudan doğruya ameliyat bölgesine yedirebilirsiniz. Bu işlem, derideki yara izini azaltacaktır.
DOKTORA BAŞVURULMASI GEREKEN DURUMLAR
Belirti ve bulgular bölümündeki yakınmalar varsa:
- yemek yememelisiniz
- herhangi bir şey içmemelisiniz
- ağrı kesici almamalısınız
- müshil almamalısınız
- karın bölgesine sıcak su torbası uygulamamalısınız.
Tüm bu işlemler, iltihaplı apendiksin patlamasına neden olabilir.
- Daha önceden apendiksiniz alınmış olmasına rağmen, apendisit benzeri şikayetleriniz varsa. Bu durumda, karın içerisinde benzer belirti ve bulgular veren başka bir rahatsızlığınız olabilir.
