Aşı Tanımı, Belirti ve Bulguları, Nedenleri, Teşhis ve Tedavisi
TANIM
Aşı yapılmasının amacı, enfeksiyon hastalıklarına karşı vücudu korumak için bağışıklık sistemine yerdımcı olmaktır. Sonuçta vücut, söz konusu enfeksiyona karşı bağışıklık kazanır. Aktif bağışıklık sağlamak için kişiye, enfeksiyon etkeninin antijeni verilir ve vücutta antikor yapımı uyarılır. Pasif bağışıklık sağlamak için ise; kişiye, doğrudan antikor verilir.
Aktif bağışıklık sağlamak amacıyla hazırlanan aşılarda; gücü azaltılmış canlı organizmalar, ölü veya etkisiz hale getirilmiş organizmalar veya arıtılmış bakteri ürünleri kullanılır.
AŞI TAKVİMİ
Doğumda Hepatit B(1.doz) 1.ayda Hepatit B(2.doz)
2.,4.ve 6. aylarda 3 adet DBT, Polio, Hib aşısı
1-3 ay arası her hangi bir dönemde BCG
6-9 ay arası herhangi bir dönemde HepatitB3
9.ayda kızamık
12. ay sonrası suciçeği
15. ayda kızamık-kızamıkcık-kabakulak
18. ayda DBT4, Polio4, Hib4
4-6 yas arası DBT5, Polio5
5. yaş sonrası HepatitA1, 6 ay sonrasi HepatitA2
6. yaş kızamık-kızamıkcık-kabakulak aşısı tekrarı (bu 12.yaşta da yapılabilir)
- En az 1 aylık aralarla yapılır.
- Eğer çocukta enfeksiyon ve yüksek ateş varsa, aşı ertelenir.
- Eğer çocukta nöbet geçirme, şiddetli kas kasılmaları hikayesi varsa; aşılama gününde, ateş düşürücü ve kas kasılmalarını engelleyici ilaçlar verilmelidir.
- Saralı çocuklara, yakın akrabalarında sara hastalığı olanlara ve aşının yüksek ateşe neden olduğu çocuklara, boğmaca aşısı yapılmaz.
- 6 yaşından büyük çocuklara boğmaca aşısı yapmaya gerek yoktur.
- ÇOCUK FELCİ (POLYOMİYELİT) AŞISI (TOPV)
- Ağızdan alınan canlı aşı, bir kesme şeker üzerinde üç doz halinde uygulanır.
- İshal ve ateş varlığında aşı ertelenir.
- Bağışıklık sistemi yetmezliği olanlarda, bağışıklığı baskılayıcı tedavi görenlerde ve gebelerde canlı aşı kullanılmamalıdır. Bu durumlarda, kas içine uygulanan Salk aşısı (İPV) kullanılır.
- KIZAMIK AŞISI
- Rutin olarak 15 aylık çocuklarda, salgın varlığında veya tehlikesinde ise 6-12 aylık çocuklarda deri altına uygulanır.
- Hayat boyu bağışıklık sağlar.
- Sara hastalığı ve şiddetli kas kasılmaları hikayesi olan çocuklarda, bu aşı 2-3 yaşına kadar ertelenmelidir.
- Ateş, gebelik, bağışıklık yetmezliği veya aktif tüberküloz (verem) gibi durumlarda aşı uygulanmaz.
- KIZAMIKÇIK AŞISI
- Aşılanmamış veya kızamıkçık geçirmemiş bütün kız çocuklarında ergenlikten önce mutlaka yapılmalıdır. Deri altına uygulanır.
- En az 10 yıl bağışıklık sağlar.
- TÜBERKÜLOZ (VEREM) AŞISI (BCG)
- Bebek doğduğunda, sol omuz kası içine yapılır.
- 3 ay sonra ve her 5 yılda bir PPD testi ile bağışıklık kontrol edilir. PPD testi negatif olanlarda BCG aşısı tekrarlanır.
Rutin olarak uygulanmaz. Kronik akciğer hastalığı, kalp veya böbrek hastalığı veya şeker hastalığı gibi metabolizma hastalıkları olanlara, yaşlılara ve sağlık personeline uygulanması yararlı olabilir.
- HEPATİT B (SARILIK) AŞISI
- Bir ay arayla iki kez uygulanır ve 6. ayda tekrarlanır. Veya; birer ay arayla 3 aşılama yapılır. Son aşıdan 2 ay sonra kanda HBsAb kontrolü yapılmalıdır.
- 1-5 yıl süreyle bağışıklık sağlar. Her 5 yılda bir tekrarlanmalıdır.
- Rutin aşılama programına alınması gereken kişiler:
- HBsAg-pozitif (özellikle e-antijeni pozitif) annelerin yeni doğan bebekleri
- HBsAg taşıyıcısı olan kişilerin eşleri
- Ailesinde HBsAg taşıyıcısı olan çocuklar
- Hekim, hastabakıcı, hemşire gibi sağlık personeli: Özellikle böbrek diyaliz ünitelerinde ve ameliyathanelerde çalışanlar.
- Hastalığın sık görüldüğü bölgelere yolculuk yapan veya akut hepatitli hastalarla temas eden kişiler
- Bağışıklık yetmezliği olan kişilerde antikor gelişimi geç veya yetersiz olabilir.
