Basur (Hemoroid) Nedir? Tanımı, Nedenleri, Belirtileri, Teşhisi ve Tedavisi
Tanım
Basur, anüs çevresindeki damarların şişmesi ve iltihaplanması sonucu oluşan bir rahatsızlıktır. Bu durum, genellikle anüs içinde veya çevresinde bulunan damarların genişlemesi veya şişmesiyle meydana gelir. Hemoroid, halk arasında “basur” olarak da bilinir ve genellikle iki türde ortaya çıkar: iç basur ve dış basur. İç basur, anüs içinde meydana gelirken dış basur, anüs çevresindeki dış damarları etkiler. Her iki tür de ağrı, kaşıntı, kanama ve rahatsızlık gibi belirtilerle kendini gösterebilir.
Basur, genellikle ciddi bir sağlık sorunu oluşturmaz, ancak hastayı rahatsız edebilir ve günlük yaşam kalitesini düşürebilir. Tedavi edilmediği takdirde ise zamanla şiddetlenebilir ve kişiyi daha fazla zorlayabilir.
Basurun Nedenleri
Basurun ortaya çıkmasında birçok faktör etkili olabilir. En yaygın nedenler şunlardır:
- Aşırı Zorlama: Uzun süreli oturma veya tuvalette aşırı ıkınma, anüs çevresindeki damarların baskı altında kalmasına neden olabilir. Bu durum, damarların şişmesine ve hemoroid oluşumuna yol açabilir.
- Kabızlık: Sürekli kabızlık yaşayan kişilerde, bağırsak hareketlerini geçirebilmek için ıkınmak zorunda kalmak, hemoroid oluşumuna zemin hazırlar.
- Hamilelik: Hamilelik, özellikle son üç aylık dönemde, vücutta artan kan hacmi ve rahmin büyümesi ile birlikte, anüs çevresindeki damarların üzerine baskı yaparak hemoroid oluşumuna neden olabilir.
- Obezite: Aşırı kilolu olmak, karın bölgesinde fazla yağ birikmesine yol açarak, anüs çevresindeki damarlar üzerinde baskı oluşturur ve basur riskini artırır.
- Yüksek Şiddette Egzersiz: Ağırsız kaldırma gibi yüksek şiddetli egzersizler, vücutta iç basınca neden olabilir ve bu da hemoroid oluşumuna yol açabilir.
- Yaşlanma: Yaş ilerledikçe bağ dokusunun zayıflaması, anüs çevresindeki damarları zayıflatabilir. Bu da basurun ortaya çıkmasına neden olabilir.
- Genetik Yatkınlık: Bazı kişilerde genetik olarak basur gelişme riski daha yüksektir. Ailede basur öyküsü olan kişilerde bu rahatsızlık daha sık görülebilir.
Basurun Belirtileri
Basurun belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir, ancak en yaygın belirtiler şunlardır:
- Anüste Ağrı veya Rahatsızlık: Hemoroid, özellikle tuvalet ihtiyacı sırasında ağrıya veya rahatsızlığa neden olabilir. Bu ağrı, özellikle dış basurda daha belirgindir.
- Kanama: Hemoroid, dışkılama sırasında anüs çevresindeki damarların kanamasına neden olabilir. Kanama genellikle kırmızı renkte olur ve dışkı ile karışmaz. Kanama genellikle hafif olup, tuvalet kağıdında iz bırakabilir.
- Kaşıntı: Anüs çevresinde kaşıntı ve rahatsızlık hissi, basurun yaygın belirtilerindendir. Bu kaşıntılar genellikle dış basurda daha belirgindir.
- Şişlik ve İltihap: Dış basurda, anüs çevresinde şişlik veya iltihap oluşabilir. Bu, anüs çevresindeki damarların şişmesi sonucu meydana gelir.
- Dışkılama Zorluğu: Hemoroid, dışkılamada zorluklara yol açabilir ve kişiyi tuvalette uzun süre kalmaya zorlayabilir. Aynı zamanda ıkınma sırasında daha fazla ağrıya neden olabilir.
- Dışkı ile Gelen Damarlar: Bazı durumlarda, şişmiş damarlar dışarıya çıkabilir ve anüs çevresinde pürtüklü, ağrılı bir kitle haline gelebilir. Bu genellikle dış basurun belirtisidir.
Basurun Teşhisi
Basur teşhisi genellikle doktor tarafından yapılan basit bir muayene ile konulabilir. Doktor, anüs çevresindeki damarları ve belirtileri değerlendirir. Basurun türünü ve şiddetini belirlemek için şu testler uygulanabilir:
- Fiziksel Muayene: Doktor, hastanın şikayetlerini ve belirtileri gözlemleyerek dış basurun varlığını kontrol edebilir. İç basur için, dijital rektal muayene gerekebilir.
- Anoskopi: Anoskopi, anüs ve rektumun daha ayrıntılı bir şekilde incelenmesini sağlayan bir yöntemdir. Anoskop, rektumun iç kısmına yerleştirilen bir cihazdır ve bu cihaz sayesinde hemoroidlerin derecesi belirlenebilir.
- Kolonoskopi: Kolonoskopi, rektum ve kolonun tamamen incelenmesi için kullanılan bir testtir. Hemoroid ile benzer belirtileri olan daha ciddi hastalıkları dışlamak için yapılabilir.
- Kan Testleri: Kan testleri, vücudun genel sağlık durumunu değerlendirmek ve olası komplikasyonları incelemek amacıyla yapılabilir.
Basurun Tedavisi
Basur tedavisi, hastalığın şiddetine ve türüne göre değişir. Tedavi yöntemleri arasında şunlar bulunur:
- Diyet ve Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Kabızlık sorununu önlemek için yüksek lifli gıdalar tüketmek, yeterli su içmek ve düzenli egzersiz yapmak önemlidir. Ayrıca, uzun süre oturmaktan kaçınmak, basurun iyileşmesine yardımcı olabilir.
- Topikal Kremler ve Ointmentler: Basurun neden olduğu ağrı ve şişlik için topikal kremler, merhemler ve fitiller kullanılabilir. Bu ilaçlar, bölgesel iltihaplanmayı ve ağrıyı azaltmaya yardımcı olur.
- Banyolar ve Ilık Su Uygulamaları: Hemoroidlerin neden olduğu ağrı ve şişliği hafifletmek için ılık su banyoları veya sitz banyoları önerilebilir. Bu yöntemler, bölgesel rahatlama sağlar.
- Ağrı Kesiciler: Hemoroid nedeniyle oluşan ağrı için, doktorun önerdiği ağrı kesiciler kullanılabilir. Bu ilaçlar, hastanın rahatlamasına yardımcı olur.
- Minimal İnvaziv Tedavi Yöntemleri: Basur tedavisinde bazı durumlarda lazer tedavisi, lastik bant ligasyonu veya skleroterapi gibi minimal invaziv yöntemler kullanılabilir.
- Cerrahi Müdahale: Şiddetli basur vakalarında, cerrahi müdahale gerekebilir. Hemoroidektomi (basurun cerrahi olarak alınması) veya stapler hemoroidopeksi gibi işlemler, kalıcı çözüm sağlayabilir.
Sonuç
Basur, yaygın görülen ve genellikle tedavi edilebilen bir rahatsızlıktır. Basurun tedavi edilmemesi, kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilir ve şiddetlenmesine yol açabilir. Erken tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleri ile basurun etkileri azaltılabilir. Sağlıklı bir diyet, düzenli egzersiz ve uygun tedavi yöntemleri, basurdan korunmayı ve iyileşmeyi sağlayabilir. Eğer basur belirtileri devam ediyorsa veya şiddetleniyorsa, bir doktora başvurulması önemlidir.
