Diyabet Nedir?
Diyabet (şeker hastalığı), pankreasın yeterli insülin üretememesi veya vücudun üretilen insülini etkili kullanamaması sonucu ortaya çıkan kronik metabolik bir hastalıktır. Bu durum, kandaki şeker (glukoz) seviyesinin yükselmesine neden olur.
Diyabet Tipleri
Tip 1 Diyabet
- Temel Özellikler
- Otoimmün hastalık
- Genellikle çocukluk/gençlik döneminde başlar
- Pankreas insülin üretemez
- İnsülin tedavisi şarttır
- Risk Faktörleri
- Genetik yatkınlık
- Çevresel faktörler
- Viral enfeksiyonlar
- Otoimmün reaksiyonlar
Tip 2 Diyabet
- Temel Özellikler
- En yaygın diyabet tipi
- Genellikle yetişkinlerde görülür
- İnsülin direnci
- Zamanla insülin üretiminde azalma
- Risk Faktörleri
- Obezite
- Hareketsiz yaşam
- Genetik yatkınlık
- İleri yaş
- Sağlıksız beslenme
Gestasyonel Diyabet
- Gebelikte ortaya çıkar
- Genellikle doğum sonrası düzelir
- Anne ve bebek için risk faktörü
- Yakın takip gerektirir
Diyabet Belirtileri
Erken Dönem Belirtileri
- Genel Belirtiler
- Sık idrara çıkma
- Aşırı susama
- Açlık hissi
- Yorgunluk
- Bulanık görme
- Fiziksel Değişiklikler
- Açıklanamayan kilo kaybı
- Yaraların geç iyileşmesi
- Sık enfeksiyonlar
- Ciltte kuruluk
İleri Dönem Belirtileri
- Komplikasyonlar
- Retinopati (göz problemleri)
- Nefropati (böbrek hasarı)
- Nöropati (sinir hasarı)
- Kardiyovasküler sorunlar
- Acil Durumlar
- Diyabetik ketoasidoz
- Hipoglisemi
- Hiperglisemi
- Hiperozmolar koma
Tanı Yöntemleri
Kan Şekeri Testleri
- Açlık Kan Şekeri
- 8 saatlik açlık sonrası
- Normal: 70-100 mg/dL
- Prediyabet: 100-125 mg/dL
- Diyabet: ≥126 mg/dL
- Oral Glukoz Tolerans Testi
- 75 gram glukoz sonrası
- 2 saatlik kan şekeri ölçümü
- Tanı kriterleri değerlendirmesi
- HbA1c Testi
- 3 aylık kan şekeri ortalaması
- Normal: <%5.7
- Prediyabet: %5.7-6.4
- Diyabet: ≥%6.5
Diğer Tetkikler
- İdrar testleri
- Böbrek fonksiyon testleri
- Lipid profili
- Kardiyak değerlendirme
Tedavi Yaklaşımları
Yaşam Tarzı Değişiklikleri
- Beslenme
- Karbonhidrat sayımı
- Porsiyonların kontrolü
- Sağlıklı besin seçimi
- Öğün planlaması
- Fiziksel Aktivite
- Düzenli egzersiz
- Kilo kontrolü
- Kas güçlendirme
- Kardiyovasküler aktiviteler
İlaç Tedavisi
- Oral Antidiyabetikler
- Metformin
- Sülfonilüreler
- DPP-4 inhibitörleri
- GLP-1 analogları
- İnsülin Tedavisi
- Bazal insülin
- Bolus insülin
- Karışım insülinler
- İnsülin pompaları
Teknolojik Yardımcılar
- Kan Şekeri Takibi
- Glukometreler
- Sürekli glukoz monitörleri
- Akıllı telefo uygulamaları
- Dijital takip sistemleri
- İnsülin Uygulama
- Akıllı insülin kalemleri
- İnsülin pompaları
- Patch pompalar
- Yapay pankreas sistemleri
Komplikasyonların Önlenmesi
Düzenli Kontroller
- Göz Muayenesi
- Yıllık retina kontrolü
- Görme keskinliği testi
- Göz tansiyonu ölçümü
- Kardiyovasküler Takip
- Kan basıncı kontrolü
- EKG
- Lipid profili
- Böbrek Kontrolleri
- İdrar albümin testi
- Kreatinin ölçümü
- GFR takibi
Koruyucu Önlemler
- Ayak Bakımı
- Günlük kontrol
- Uygun ayakkabı seçimi
- Tırnak bakımı
- Yaraların takibi
- Cilt Bakımı
- Nemlendiriciler
- Düzenli kontrol
- Enfeksiyon önleme
- Yara bakımı
Özel Durumlar
Gebelik ve Diyabet
- Sıkı kan şekeri kontrolü
- Düzenli hekim takibi
- Beslenme düzenlemesi
- Komplikasyon takibi
Çocukluk Çağı Diyabeti
- Eğitim ve destek
- Aile katılımı
- Okul yaşamı düzenlemesi
- Psikolojik destek
Sonuç
Diyabet, yaşam boyu süren ancak doğru yönetimle kontrol altına alınabilen bir hastalıktır. Düzenli kontroller, uygun tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleri ile komplikasyonlar önlenebilir ve kaliteli bir yaşam sürdürülebilir. Erken tanı ve müdahale, hastalığın seyrinde belirleyici role sahiptir.
Not: Bu bilgiler genel bilgilendirme amaçlıdır. Diyabet şüphesi veya tanısı durumunda mutlaka bir endokrinoloji uzmanına başvurunuz.
