Kabakulak Tanımı, Belirti ve Bulguları, Nedenleri, Teşhis ve Tedavisi
TANIM
Kabakulak, tükürük bezlerinin iltihaplanması ile kendini gösteren akut bir enfeksiyon hastalığıdır. Alt çene kemiğinin hemen üzerinde tek veya çift taraflı şişkinlikle kendini belli eder. En sık 3-10 yaşlar arasında görülür ve bir kez yakalanıldığında hayat boyu bağışıklık kazanılır. Kabakulak aşısı 15. ayda kızamık ve kızamıkçık aşılarıyla birlikte yapılır.
Çok bulaşıcı bir enfeksiyon değildir. Her ne kadar çocukluk çağında geçirilen bir hastalık olsa da daha önceden bağışıklık kazanmamış ergenler ve yetişkinler bu enfeksiyona yakalanabilir. Yetişkinlerde genellikle tehlike yaratmaz. Testislerde şişme meydana gelirse mutlaka doktora gidilmelidir çünkü az da olsa kısırlık riski vardır.
BELİRTİ ve BULGULAR
- Alt çene kemiğinin hemen üzerindeki tükürük bezlerinde tek veya çift taraflı şişme
- Ateş ve halsizlik
- Baş ağrısı, boğaz ağrısı
- Bulantı
- Bazen dil altı tükürük bezlerinde ağrılı şişme
- Özellikle ergenler ve yetişkinlerde testislerin, yumurtalıkların veya pankreasın iltihaplanması. Bu bölgelerdeki iltihaplanma kendini karın ağrısı şeklinde belli eder.
NEDENLERİ
Hastalığa kabakulak virüsü (Paramyxovirus) neden olur. Virüs hasta olan kişinin öksürüğüyle dışarıya atılan hava damlacıklarının bir başkası tarafından solunması veya hastayla öpüşme gibi doğrudan doğruya temas yollarıyla bulaşır. Hastalık, belirtilerin başlamasından önceki iki gün ile belirtiler başladıktan sonraki dokuz gün arasında bulaşıcıdır.
TEDAVİ
- İstirahat gerektirir.
- Şikayetlere yönelik tedavi uygulanır:
- Ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçlar verilebilir.
- Ağrıyı azaltmak amacıyla şişkinliğin üzerine sıcak veya soğuk uygulamalar yapılabilir.
- Hasta yumuşak gıdalarla beslenmeli ve bol sıvı almalıdır.
- Bütün belirti ve bulgular geçene kadar çocuk okula gönderilmemelidir.
KORUNMA
15 aylık çocuklara zayıflatılmış canlı virüs aşısı yapılır. Aşı tek doz olarak deri altına veya kas içine uygulanır.
DOKTORA BAŞVURULMASI GEREKEN DURUMLAR
- Çocukta hastalık olma ihtimali varsa teşhisi doğrulamak amacıyla.
- Çocukta kabakulak ve aynı zamanda da şiddetli baş ve ense ağrısı, ışığa tahammülsüzlük varsa. Bu şikayetler menenjit belirtisi olabilir.
- Çocukta kabakulak ve aynı zamanda da şiddetli karın ağrısı ve kusma varsa.
- Kabakulak olan ergen veya yetişkin erkek hastada testis şişmesi varsa.
