Kalp Hastalıkları Tanımı, Belirti ve Bulguları, Nedenleri, Teşhis ve Tedavisi
TANIM
Kalp hastalıkları çeşitlidir ve gelişim mekanizmaları ve şiddetleri birbirinden farklıdır. Aşağıda en sık rastlanan kalp hastalıkları tanımlanmaya çalışılmıştır.
Kalpte Ritim Bozuklukları: Kalbin normal atım düzenindeki bozukluklardır. Kalbin sağ kulakçığındaki sinüs düğümünden başlayarak AV düğüme uzanan ve oradan His demeti yoluyla kalp karıncıklarına dağıtılan elektriksel uyarının, bu ileti sisteminin herhangi bir yerinde duraklamasıdır.
Koroner Arter Hastalığı: Tüm kalp hastalıkları arasında en sık rastlananıdır. Kalp kası hücrelerini besleyen koroner damarlar ve bu damarların yan kollarındaki tıkanıklıklar sonucu meydana gelir. Tıkanıklık genellikle, “ateroskleroz” adı verilen ve damar sertliği olarak da bilinen hastalıktan kaynaklanır. Kalp krizine ve ölüme neden olabilir.
Kalp Kapakçığı Bozuklukları: Kalpte dört adet kapakçık vardır: Pulmoner, mitral, triküspid ve aortik kapakçık. Kalp kapakçıkları; kalbin kasılma ve gevşeme işlemi esnasında kalbe kan girişini-çıkışını ve kalbin odacıkları arasındaki kan dolaşımını yönlendirirler. Bozuk bir kapakçık ya tam açılmayarak kan girişini engeller ya da tam kapanmayarak kanın geldiği yöne doğru geri kaçmasına neden olur.
Perikard Hastalıkları: Kalbin en dıştaki zarında meydana gelen hastalıklardır. Daha çok “perikardit” adı verilen kalp zarı iltihabı görülür.
Miyokard Hastalıkları: Kalp kasında meydana gelen hastalıklardır. Kas aşırı şekilde sertleşir ve doğal hareketliliğini kaybeder. Sonuçta kalpten yeterince kan pompalanamaz.
Konjenital Kalp Hastalıkları: Doğuşsal kalp hastalıklarını tanımlar. Sık rastlanan bir durumdur. Her 1000 canlı doğumdan 7’sinde görülür. Bazı konjenital kalp hastalıkları doğumdan hemen sonra kendini belli ederken bazıları yetişkin yaşlara kadar sessiz kalır.
BELİRTİ ve BULGULAR
Tüm kalp hastalıkları kendine özgü belirti ve bulgular sergiler. Genel olarak görülen belirti ve bulgular arasında aşağıdakiler sayılabilir.
- Göğsün orta kısmında başlayan ve ezici, sıkıştırıcı, yanma tarzında ağrı (angina). Ağrı çene, omuz veya kol gibi kalpten uzak bölgelere yayılabilir. Böyle bir ağrı kalp krizinin habercisi olabilir.
- Şiddetli göğüs ağrısı perikardit belirtisi olabilir.
- Kalpte çarpıntı, kalp atımlarında hızlanma hissi
- Bulantı, titreme, terleme, nabızda zayıflama
- Nefes darlığı, zorlu solunum
- Bacaklarda, ayak bileklerinde, karında, akciğerlerde veya kalpte sıvı birikimi
- Güçsüzlük veya baygınlık hissi
NEDENLERİ
Kalp Ritim Bozuklukları:
- İstemik kalp hastalığı (akut miyokard enfarktüsü)
- Akut romatizmal ateş
- Akut miyokardit (kalp kası iltihabı)
- Hipertansiyon (yüksek kan basıncı)
- Kalp yetmezliği
- Doğumsal anormallikler
- Sarkoidoz veya amiloidoz gibi infiltratif miyokard hastalıkları
- Dijital, kinidin, beta-adrenerjik bloker gibi çeşitli ilaç zehirlenmeleri
Koroner Arter Hastalığı:
- Ateroskleroz (damar tıkanıklığı – damar sertliği)
- Belli risk faktörleri:
- Hipertansiyon (yüksek kan basıncı)
- Yüksek serum kolesterol seviyeleri
- Şişmanlık
- Sigara içmek
- Hareketten uzak yaşam tarzı
- Stres, aşırı duygu dalgalanmaları
Kalp Kapakçığı Bozuklukları:
- Konjenital kalp kapakçığı hastalıkları
- Endokardit (kalbin en iç tabakasının iltihabı)
- Akut romatizmal ateşe bağlı gelişen romatizmal kalp hastalığı
Perikard Hastalıkları:
- Virüs enfeksiyonları
- Lupus gibi bağ dokusu hastalıkları
- Romatoid artrit (eklem romatizması)
- Travma
Miyokard Hastalıkları:
- Bağ dokusu hastalıkları
- Kalıtımsal kalp hastalıkları
- Metabolizma bozuklukları
- Çeşitli ilaçlara veya alkol gibi toksik maddelere karşı gelişen reaksiyonlar
- Virüs enfeksiyonları
- Kanser kemoterapisinde kullanılan bazı ilaçlar
Konjenital Kalp Hastalıkları:
- Down sendromu gibi kromozom anormallikleri
- Kızamıkçık gibi gebelik sırasında geçirilen enfeksiyonlar
ÖZEL TETKİKLER
- Belirtilerin sorgulanması ve kalp seslerinin dinlenmesi
- EKG çekilmesi
- Kalbin ve koroner arterlerin anjiografi ve/veya radyoizotop tarama gibi görüntüleme yöntemleriyle incelenmesi
- Ekokardiografi yapılması
TEDAVİ
Altta yatan sebebe yönelik veya belirti ve bulgular doğrultusunda şikayetlere yönelik tedaviler yapılır. Düzenleyici ve koruyucu tedavi verilmesi esastır.
