Malta Humması (Bruselloz) Nedir? Tanımı, Belirtileri, Nedenleri, Teşhisi ve Tedavisi
Tanım
Malta humması, halk arasında bruselloz olarak bilinen, Brucella adı verilen bakterilerin neden olduğu, genellikle hayvanlardan insanlara bulaşan bir enfeksiyon hastalığıdır. Bu hastalık, özellikle hayvancılıkla uğraşan kişilerde yaygın olarak görülür ve sığır, koyun, keçi ve domuz gibi hayvanlardan insanlara bulaşabilir. Malta humması, sıklıkla ateş, titreme, terleme ve kas ağrıları gibi belirtilerle kendini gösterir. Enfeksiyon tedavi edilmediği takdirde kronikleşebilir ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.
Malta Hummasının Nedenleri
Malta humması, Brucella adlı bakterilerin neden olduğu bir hastalıktır. Brucella bakterisi, özellikle enfekte olmuş hayvanların vücut sıvıları, süt, et veya doğrudan temas yoluyla insanlara bulaşabilir. Hayvanlar arasında bu bakterilerin bulaşması, genellikle doğum, süt veya et tüketimi yoluyla olur. İnsanlar bu bakteriyi şunlar yoluyla alabilir:
- Süt ve Süt Ürünleri: Enfekte olmuş hayvanların çiğ sütü veya pastörize edilmemiş süt ürünleri, insanlara brucella bulaşmasında en yaygın yollardır.
- Hayvansal Et ve Organlar: Enfekte olmuş hayvanların etini veya iç organlarını pişirmeden yemek, brucella bakterisinin vücuda girmesine neden olabilir.
- Hayvanlarla Doğrudan Temas: Enfekte olmuş hayvanlar, özellikle doğum sırasında, hayvanların vücut sıvıları ile temas yoluyla bu hastalığı insanlara bulaştırabilir.
- Solunum Yolu: Nadir olmakla birlikte, enfekte olmuş hayvanların toprakları veya dışkılarındaki bakterilerin havada bulunarak solunması da bulaşma yoludur.
- Laboratuvar Çalışmaları: Brucella bakterileri üzerinde çalışan laboratuvar çalışanları da bu hastalığı riski taşıyan bir grup oluşturur.
Malta Hummasının Belirtileri ve Bulguları
Malta humması, semptomlar açısından hafif ila şiddetli arasında değişebilir. Genellikle enfeksiyonun belirtileri şunlar olabilir:
- Ateş: Malta hummasının en belirgin semptomlarından biri, aniden başlayan ve dalgalanan ateştir. Bu ateş, genellikle yüksek olup, hastaların terlemesine yol açar.
- Titreme ve Terleme: Hasta, genellikle yüksek ateşle birlikte titremeler ve terlemeler yaşar. Bu semptomlar gece daha belirgin olabilir.
- Kas Ağrıları ve Yorgunluk: Kas ve eklem ağrıları, hastaların sıkça şikayet ettiği belirtilerdir. Bu ağrılar, bazen şiddetli olabilen bir halsizlik ve yorgunluk hissi ile birlikte görülür.
- Baş Ağrısı: Malta humması hastalarında baş ağrıları yaygın bir belirtidir.
- İştah Kaybı ve Kilo Kaybı: Hastalık, iştah kaybına ve ilerleyen dönemde kilo kaybına yol açabilir.
- Karın Ağrısı: Bazı hastalar, sindirim sistemi üzerinde de belirtiler yaşayabilir. Karın ağrısı, bulantı ve mide rahatsızlıkları görülebilir.
- Böbrek Problemleri: Nadir olarak, hastalığın böbreklere yayılması sonucu böbrek problemleri veya iltihaplanmalar olabilir.
- Eklem ve Kemik Sorunları: Bazı hastalarda, artrit ve eklem iltihaplanması gelişebilir.
- Yorgunluk ve Depresyon: Uzun süreli hastalık seyri, yorgunluk, depresyon ve genel halsizlikle karakterizedir.
Malta Hummasının Teşhisi
Malta humması teşhisi genellikle hastanın semptomları, tıbbi öyküsü ve laboratuvar testleri ile yapılır. Tanıyı kesinleştirmek için şu testler kullanılabilir:
- Kan Testleri: Brucella enfeksiyonunun varlığını tespit etmek için kan testleri yapılır. Bu testler, Brucella’ya karşı antikorları ve enfeksiyonun varlığını gösteren diğer biyomarkerleri ölçer.
- Kan Kültürü: Brucella bakterisinin tespit edilmesi için kan kültürü yapılabilir. Bu işlem, enfeksiyonun doğrulanması için en güvenilir yöntemlerden biridir.
- Serolojik Testler: Enfekte kişilerin kanında Brucella bakterilerine karşı gelişen antikorlar tespit edilebilir.
- İdrar ve Dışkı Testleri: Nadir durumlarda, idrar veya dışkı örnekleri ile Brucella bakterisinin tespiti yapılabilir.
- Görüntüleme Testleri: Hastalığın şiddetli komplikasyonlar yaratması durumunda, organ hasarı ve diğer komplikasyonları incelemek için ultrasonografi veya röntgen gibi görüntüleme testleri yapılabilir.
Malta Humması (Bruselloz) Tedavisi
Malta humması tedavisi, genellikle antibiyotik tedavisi ile yapılır. Brucella bakterileri antibiyotik tedavisine duyarlıdır, ancak tedavi süresi genellikle uzundur. Tedavi seçenekleri şunlar olabilir:
- Antibiyotik Tedavisi:
- Doksisiklin ve rifampisin gibi antibiyotikler, Malta humması tedavisinde yaygın olarak kullanılır. Bu ilaçlar, bakterilerin çoğalmasını engeller.
- Sülfonamidler ve streptomisin gibi ilaçlar da tedavi seçenekleri arasında yer alabilir.
- Semptomatik Tedavi: Hastaların ağrılarını hafifletmek ve vücut fonksiyonlarını desteklemek için semptomatik tedavi (ağrı kesiciler, ateş düşürücüler) uygulanabilir.
- Uzun Süreli Tedavi: Malta humması tedavisi genellikle uzun süreli antibiyotik kullanımı gerektirir. Tedavi tamamlanmadığı takdirde hastalık nüksedebilir.
- Bakteri Kontrolü: Eğer hastalık yayılmaya başlarsa, böbrek, eklem veya karaciğer gibi organlarda enfeksiyon oluşursa, daha yoğun antibiyotik tedavisi gerekebilir.
- Ameliyat (Acil Durumlarda): Eğer hastalık kalıcı organ hasarına yol açarsa, cerrahi müdahale gerekebilir.
Malta Hummasından Korunma
Malta hummasından korunmak için aşağıdaki önlemler alınabilir:
- Süt ve Süt Ürünlerini Pişirme: Çiğ süt ve pastörize edilmemiş süt ürünlerinin tüketilmemesi gerekir.
- Kişisel Korunma: Çiftliklerde ve hayvancılıkla uğraşan kişiler, eldiven ve maske gibi koruyucu ekipmanlar kullanarak hayvanların vücut sıvılarından kaçınmalıdır.
- Hijyen ve Temizlik: Çiftliklerde, mezbahalarda ve hayvanlarla ilgili diğer işlerde hijyen kurallarına uyulmalıdır. Hayvanların temizliği ve güvenliği önemlidir.
- Hayvansal Ürünleri Güvenli Tüketim: Etin iyice pişirilmesi, hayvansal ürünlerden enfeksiyon riskini azaltabilir.
Sonuç
Malta humması (bruselloz), genellikle hayvanlardan insanlara bulaşan, tedavi edilebilir bir enfeksiyon hastalığıdır. Erken teşhis ve uygun antibiyotik tedavisi ile hastalık kontrol altına alınabilir. Ancak, tedavi edilmediği takdirde, Malta humması ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Sağlık kontrolleri, hijyen ve korunma önlemleri, hastalıktan korunmada en etkili yöntemlerdir.
