Mikrobik Sarılık Nedir?

Mikrobik Sarılık Nedir? Tanımı, Nedenleri, Belirtileri, Teşhisi ve Tedavisi

Tanım

Mikrobik sarılık, karaciğerin iltihaplanması ve fonksiyon bozukluğu sonucu ortaya çıkan bir hastalıktır. Bu durum, genellikle hepatit virüslerinin neden olduğu enfeksiyonlar sonucu gelişir ve vücuttaki bilirubin maddesinin birikmesiyle sarımsı bir renge yol açar. Mikrobik sarılık, aynı zamanda “viral hepatit” olarak da bilinir ve hepatit A, B, C, D ve E virüslerinin neden olduğu sarılıkları kapsar. Mikrobik sarılık, özellikle hepatit A ve E virüslerinin su veya yiyecek yoluyla bulaşması nedeniyle gelişebilir. Hepatit B, C ve D virüsleri ise kan yoluyla veya vücut sıvılarıyla bulaşır.

Mikrobik sarılık, karaciğerin iltihaplanması sonucu karaciğerin düzgün çalışamaması durumunda ortaya çıkar ve vücuttaki zararlı maddelerin atılmasında zorluk yaşanmasına neden olur. Sarılık, genellikle gözlerde ve ciltte sararma, koyu renkli idrar ve açık renkli dışkı gibi belirtilerle kendini gösterir.

Mikrobik Sarılığın Nedenleri

Mikrobik sarılığa yol açan en yaygın nedenler, hepatit virüslerinin enfeksiyona yol açmasıdır. Hepatit virüsleri, karaciğerin iltihaplanmasına ve fonksiyon bozukluğuna neden olur. Mikrobik sarılığa yol açan başlıca virüsler şunlardır:

1. Hepatit A Virüsü: Hepatit A, genellikle kirli su veya gıda yoluyla bulaşan bir virüstür. Özellikle hijyen koşullarının yetersiz olduğu bölgelerde yaygındır. Hepatit A enfeksiyonu genellikle akut olup, çoğu zaman tedaviye gerek kalmadan iyileşir.
2. Hepatit B Virüsü: Hepatit B, kan yoluyla bulaşan bir virüstür ve cinsel ilişki, kan transfüzyonu ve anneden bebeğe doğum sırasında geçebilir. Hepatit B, kronikleşebilir ve karaciğer sirozu veya kanserine yol açabilir. Hepatit B virüsüne karşı aşı mevcuttur.
3. Hepatit C Virüsü: Hepatit C, kan yoluyla bulaşır ve genellikle enfekte iğneler veya kan transfüzyonları ile geçer. Hepatit C, kronikleşme eğilimindedir ve tedavi edilmediği takdirde karaciğer hasarına yol açabilir.
4. Hepatit D Virüsü: Hepatit D, hepatit B enfeksiyonuyla birlikte görülür ve yalnızca hepatit B enfeksiyonunun varlığıyla bulaşabilir. Hepatit D, hepatit B enfeksiyonunun şiddetini artırabilir.
5. Hepatit E Virüsü: Hepatit E, su ve yiyecek yoluyla bulaşan bir virüstür ve genellikle gelişmekte olan bölgelerde yaygındır. Hepatit E enfeksiyonu genellikle akut olup, çoğu zaman kendiliğinden iyileşir. Ancak hamile kadınlarda hepatit E ciddi komplikasyonlara yol açabilir.

Mikrobik Sarılığın Belirtileri

Mikrobik sarılığın belirtileri, karaciğerin iltihaplanması ve vücuttaki bilirubin birikmesi sonucu gelişir. Başlıca belirtiler şunlardır:

• Cilt ve Gözlerde Sararma: Bilirubin vücutta birikerek cilt ve gözlerde sararmaya yol açar. Bu, sarılığın en belirgin belirtisidir.
• Koyu Renkli İdrar: Bilirubin birikmesi nedeniyle idrar, normalden daha koyu bir renk alabilir.
• Açık Renkli Dışkı: Dışkı, bilirubin yetersizliği nedeniyle açık renkte olabilir.
• Ateş: Enfeksiyonlara bağlı olarak vücut sıcaklığında yükselme (ateş) olabilir.
• Karın Ağrısı: Karaciğerin iltihaplanması, karın bölgesinde ağrıya neden olabilir.
• İştah Kaybı ve Mide Bulantısı: Mikrobik sarılık, iştah kaybı, bulantı ve kusma gibi mide sorunlarına yol açabilir.
• Yorgunluk ve Halsizlik: Karaciğerin düzgün çalışmaması, kişide genel bir yorgunluk ve halsizlik hissi yaratabilir.

Mikrobik Sarılığın Teşhisi

Mikrobik sarılığın teşhisi, genellikle kan testleri, tıbbi öykü ve fiziksel muayene ile yapılır. Sarılığın nedenini belirlemek için şu testler yapılabilir:

1. Kan Testleri: Hepatit virüslerinin tespit edilmesi için kan testleri yapılır. Bu testler, hepatit A, B, C, D ve E virüslerinin varlığını belirlemeye yardımcı olabilir.
2. Bilirubin Seviyesi Testi: Kan testi ile bilirubin seviyesi ölçülerek sarılığın derecesi ve nedeni hakkında bilgi edinilebilir.
3. Karaciğer Fonksiyon Testleri: Karaciğerin sağlığını değerlendirmek için çeşitli testler yapılır. Bu testler, karaciğerin ne kadar iyi çalıştığını ve enfeksiyonun ne kadar ileri gittiğini gösterir.
4. Ultrason veya Biyopsi: Karaciğerin durumunu görmek için ultrason görüntülemesi yapılabilir. Ayrıca, karaciğer biyopsisi ile karaciğer dokusunun mikroskobik incelenmesi gerekebilir.
5. Hepatit Antikor Testleri: Hepatit virüslerine karşı vücutta gelişen antikorlar test edilerek hangi hepatit türünün enfeksiyona yol açtığı belirlenebilir.

Mikrobik Sarılığın Tedavisi

Mikrobik sarılığın tedavisi, enfeksiyonun türüne, hastalığın şiddetine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişir. Tedavi genellikle şu şekildedir:

1. Dinlenme ve Destekleyici Tedavi: Sarılık genellikle destekleyici tedavi ile iyileşir. Dinlenme, sıvı alımı ve dengeli beslenme gibi temel önlemler alınır. Bu, karaciğerin iyileşmesine yardımcı olabilir.
2. Antiviral İlaçlar: Hepatit B ve C gibi virüs kaynaklı sarılıklarda, antiviral ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar, virüsün çoğalmasını engelleyerek karaciğer hasarını azaltabilir.
3. Aşılar: Hepatit A ve B virüslerine karşı aşılar mevcuttur. Hepatit A aşısı, enfekte olmuş su veya gıda kaynaklarına karşı korunmayı sağlar. Hepatit B aşısı, kan yoluyla bulaşan virüslere karşı koruma sağlar.
4. Karaciğer Nakli: Şiddetli karaciğer hasarı ve karaciğer yetmezliği durumlarında, karaciğer nakli bir seçenek olabilir. Bu durum, genellikle hepatit C veya B gibi virüslerin kronik enfeksiyona yol açtığı durumlarda görülür.

Mikrobik Sarılığın Önlenmesi

Mikrobik sarılığı önlemek için alınabilecek bazı önlemler şunlardır:

1. Hijyen Kurallarına Uymak: Eller yıkama, temiz su ve gıda hijyenine dikkat etmek, hepatit A gibi enfeksiyonların bulaşmasını engeller.
2. Aşılar: Hepatit A ve B’ye karşı aşı olmak, bu virüslerin neden olduğu sarılıktan korunmayı sağlar.
3. Cinsel Korunma: Hepatit B ve C virüsleri cinsel ilişki yoluyla da bulaşabilir, bu yüzden korunmasız cinsel ilişki risklidir.
4. Eğitim ve Farkındalık: Bulaşıcı sarılık hakkında eğitim almak ve riskleri anlamak, enfeksiyonları önlemenin en önemli yollarındandır.

Sonuç

Mikrobik sarılık, karaciğerin iltihaplanması ve fonksiyon bozukluğu sonucu gelişen ciddi bir hastalıktır. Hepatit virüslerinin neden olduğu bu hastalık, erken tanı ve tedavi ile kontrol altına alınabilir ve iyileştirilebilir. Tedavi edilmediğinde, karaciğer yetmezliği ve diğer ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Hijyen, aşılar ve korunma yöntemleri ile mikrobik sarılığın önlenmesi mümkündür.