Safra Taşları Tanımı, Belirti ve Bulguları, Nedenleri, Teşhis ve Tedavisi
DİĞER AD(LAR)I
- Kolelitiyaz
TANIM
Safra taşları, karaciğer dışı safra yolları ve safra kesesinde görülen kristal benzeri oluşumlardır. Ender olarak karaciğer içi safra yollarında da görülürler. Taşlar, kum tanesi kadar küçük olabileceği gibi golf topu kadar büyük de olabilir. Bir veya aynı anda birden fazla sayıda safra taşı görülür. Safra taşları “sessiz” kalabilir veya safra yollarını tıkayarak şikayetlerin ortaya çıkmasına neden olabilir.
Safra kesesi, karaciğerde üretilen safra sıvısını depolayan armut şeklinde bir organdır. Karaciğerin hemen arkasında bulunur ve safra yolları vasıtasıyla hem karaciğere hem de oniki parmak barsağına bağlanır.
BELİRTİ ve BULGULAR
- Sağ üst karında ani başlayan, şiddetli ağrı
- Uzun süren ve tekrar eden hazımsızlık şikayetleri
- Ateş ve titreme
- Şiddetli bulantı-kusma
- Sarılık
NEDENLERİ
Safranın görevi yağlı gıdaların sindirimine yardımcı olmaktır. Safra temel olarak kolesterol ve safra asitlerinden oluşur. Normal şartlar altında kolesterol ve safra asitleri arasında bir denge vardır. Bu denge bozulduğu zaman kolesterol katılaşarak kristalleşmeye başlar. Safra taşlarının %80’i bu şekilde oluşur. Geriye kalan %20 ise safra pigmenti ve kalsiyum karışımından oluşur. Safra taşı oluşumunu hızlandırabilen faktörler arasında aşağıdakiler sayılabilir.
- Aşırı yağlı veya aşırı yağsız gıdalarla beslenmek
- Siroz gibi karaciğer fonksiyonlarını bozan hastalıklar
- Doğum kontrol hapı kullanımı
- Gebelik
TEŞHİS YÖNTEMLERİ
- Çeşitli kan testleri yapılması
- Ultrason çekilmesi
- Endoskopik yöntemlerle ERCP yapılması
TEDAVİ
- Safra taşlarının üçte biri kendiliğinden kaybolur ve bir daha tekrar etmez. Bu nedenle ilk kez safra taşı görülenlede beklenmesi tercih edilir. Hastada ameliyat riskini arttıracak bir durum varsa gözleyici tutum izlenebilir.
- Tek ve saf kolesterol taşında kenodeoksikolik asit tedavisi denenebilir.
- Diğer hastalarda cerrahi girişim halen tek tedavi yöntemidir.
