Zatürre Tanımı, Belirti ve Bulguları, Nedenleri, Teşhis ve Tedavisi
DİĞER AD(LAR)I
- Pnömoni
TANIM
Zatürre, akciğer dokusunun iltihabıdır. Virüslere bağlı gelişen zatürree hafif seyreder. Fakat bakterilerin sebep olduğu zatürree enfeksiyonu daha kompleks ve ciddi bir durumdur. Soğuk algınlığı veya grip gibi üst solunum yolları enfeksiyonlarına bağlı olarak gelişebileceği gibi uzun süre hastanede yatan hastalarda da ortaya çıkabilir. Hastane dışında gelişen zatürree vakaları daha hafiftir ve antibiyotik tedavisine iyi cevap verir.
Virüslere, bakterilere, mantarlara veya kimyasal maddelere bağlı olarak gelişebilen bir akciğer hastalığıdır. Kişinin genel sağlık durumuna bağlı olarak iki hafta veya daha uzun sürebilir.
BELİRTİ ve BULGULAR
Belirti ve bulgular enfeksiyon etkenine bağlı olarak değişmekle birlikte, sıklıkla aşağıdakilerin birkaçı beraber görülür.
- Titreme ile birden yükselen ateş
- Boğaz ağrısı, öksürük, balgam çıkartma
- Derin soluk alındığında şiddetlenen yan ağrısı
- Hızlı soluk alıp verme, nefes darlığı
- Halsizlik, iştah kaybı, kilo kaybı
- Ağız kenarında uçuklar
- Kanlı balgam çıkartma
Özellikle çocuklarda yukarıdakilere ek olarak deride, dudaklarda ve parmak uçlarında morarma görülebilir. Virüslere bağlı gelişen vakalarda klinik belirti ve bulgular daha hafiftir. “Lejyoner hastalığı” adı verilen bir zatürree tipinde karın ağrısı, ishal, yaygın eklem ağrıları ve bilinç bulanıklığı görülebilir.
NEDENLERİ
- Pek çok bakteri, virüs, parazit ve mantar etken olabilir.
- Özellikle çocuklarda kızamık ve boğmacadan sonra gelişebilir.
- Yatağa bağımlı hastalarda, komada olan veya alkolik hastalarda mide muhtevasının akciğerlere kaçması sonucu görülebilir.
- Akciğer kanseri gibi altta yatan bir başka hastalığın üzerine eklenebilir.
- Zatürre, AIDS hastalarında en sık görülen fırsatçı enfeksiyonlardan birisidir.
TEŞHİS YÖNTEMLERİ
- Fizik muayene yapılması ve akciğerlerin dinlenmesi
- Balgamın çeşitli yöntemlerle boyanarak incelenmesi
- Balgam, kan ve akciğer zarı sıvısından kültür yapılması
- Akciğer girişine tüp salınarak alınan örneklerin incelenmesi ve kültür yapılması
- Akciğer filmi çekilmesi
- Gerekli görülen vakalarda akciğer biyopsi yapılması ve alınan örneklerin incelenmesi
TEDAVİ
- Genel ilkeler:
- Yatak istirahati
- Bol sıvı alınması
- Gerekli görülen vakaların hastaneye yatırılması, oksijen verilmesi ve sıvı-elektrolit dengesinin sağlanması
- Ağrı kesici ve ateş düşürücü ilaçların kullanılması
- Öksürük şuruplarının ve balgam söktürücü ilaçların kullanılması
- Kalp yetmezliğinin ve şokun önlenmesi
- Etken mikroorganizmaya yönelik antibiyotik tedavisi
- Yüksek risk grubundaki kişilere Pneumococcus pneumoniae aşısı yapılması
DOKTORA BAŞVURULMASI GEREKEN DURUMLAR
- Zatürree belirti ve bulguları varsa.
- Tedaviye rağmen göğüs ağrısı geçmiyorsa, nefes darlığı şiddetleniyorsa veya deride, tırnaklarda morarma varsa.
- Balgamda kan varsa.
